Gmina Hajnówka
Gmina Hajnówka  położona jest w południowo-wschodniej części województwa Podlaskiego. 

   Wg podziału fizyczno-georaficznego Polski należy do Prowincji Niżu Zachodniorosyjskiego, Podprowincji Wysoczyzny Podlasko-Białoruskiej, Makroregionu Niziny Północnopodlaskiej, Mezoregionu Równiny Bielskiej. Wg geobotanicznego podziału Szafera (1977) teren gminy należy do obszaru Euro - Syberyjskiego, Prowincji Środkowoeuropejskiej, Działu Północnego, Krainy Europejsko - Knyszyńskiej, Okręgu Puszczy Białowieskiej.
   Gmina Hajnówka należy  do powiatu Hajnówka z siedzibą starostwa w Hajnówce. Graniczy od północnego zachodu i od północy z gminą Narew, od zachodu z gminą Czyże, w części południowo-wschodniej z gminą Dubicze Cerkiewne, dalej od południa granica gminy pokrywa się z granicą państwową (Polski z Białorusią), od wschodu z gminą Białowieża, a od północnego wschodu z gminą Narewka.
   Gmina Hajnówka okala miasto Hajnówka, stanowiące oddzielną jednostkę administracyjną - gminę miejską, w którym znajduje się siedziba Urzędu Gminy Hajnówka. Powołana została do życia w 1930r., należało do niej wówczas ok. 30 wsi. Pierwszym wójtem został L. Kowalczyk (1934-1938). Obecnie funkcję tę  sprawuje Lucyna Smoktunowicz.
W latach 1975-1998 gmina Hajnówka znajdowała się na terenie województwa białostockiego. Sieć osadniczą w gminie tworzy 37 miejscowości wiejskich, wchodzących w skład 25 sołectw. Mieszkańcy gminy korzystają z usług ponad lokalnych w zakresie szkolnictwa średniego, ochrony zdrowia, kultury, sportu, administracji, obsługi finansowej, ubezpieczeń i innych, zlokalizowanych w mieście Hajnówka.
   Gmina Hajnówka ma charakter leśno-rolniczy. Jej całkowita powierzchnia wynosi 29344 ha, z czego 55% zajmują lasy a 37% - użytki rolne. Wschodnią część gminy zajmują tereny leśne należące do PUSZCZY BIAŁOWIESKIEJ, która stanowi wieloprzestrzenny element ekosystemu przyrodniczego wchodzącego w skład Krajowego Ekologicznego Systemu Obszarów Chronionych (E.S.O.CH.) o znaczeniu europejskim. Zachodnia część gminy sąsiaduje z terenami rolnymi. Zachodnia część gminy jak również i tereny do niej przyległe należą do Bielsko-Drohickiego regionu, który charakteryzuje się bardzo dobrymi warunkami glebowymi i zaliczany jest do najlepszych regionów w byłym województwie białostockim.

Gmina Hajnówka położona jest na skrzyżowaniu dróg wojewódzkich o znaczeniu regionalnym:

• Nr 685 Zabłudów-Narew-Nowosady-Hajnówka
• Nr 691 Hajnówka-Kleszczele
• Nr 689 Brańsk-Bielsk Podlaski-Hajnówka-Białowieża.

Przez gminę przebiega jednotorowa linia kolejowa Siedlce - Mordy - Czeremcha - Hajnówka.

Gmina Hajnówka stanowi lokalną wspólnotę samorządową tworzoną przez mieszkańców gminy oraz terytorium pomocnicze gminy: Bielszczyzna,  Budy - osada, Borek, Borysówka, Chytra, Czerlonka - osada, Czyżyki, Dubicze Osoczne, Dubiny, Kotówka, Lipiny, Łozice, Mochnate, Nieznany Bór, Nowoberezowo, Nowokornino, Nowosady, Pasieczniki Duże,  Postołowo, Puciska,  Progale, Rzepiska, Sacharewo,  Stare Berezowo, Topiło, Trywieża, Wasilkowo.

Podstawowym aktem  regulującym zasady działania samorządu gminnego jest ustawa  z dnia 8 marca 1990r. o samorządzie gminnym ( Dz.U. z 2001r. Nr 142, poz. 1591, z 2002r. Nr 23, poz. 220, Nr 62, poz.558, Nr 113, poz.984, Nr 153, poz.1271, Nr 214, poz.1806, z 2003r. Nr 80, poz.717 ). Do zakresu działań  Gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym nie zastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów.
  

Do zadań własnych Gminy  należy zaspokajane zborowych potrzeb wspólnoty samorządowej. W szczególności zadania własne obejmują sprawy:

1. ładu  przestrzennego, gospodarki  nieruchomościami,  ochrony środowiska i przyrody oraz  gospodarki   wodnej,
2. gminnych dróg, ulic, mostów, placów oraz organizacji ruchu drogowego,
3. wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną oraz gaz,
4. lokalnego transporty zbiorowego,
5. ochrony zdrowia,
6. pomocy społecznej, w tym ośrodków i zakładów opiekuńczych,
7. gminnego budownictwa mieszkaniowego,
8. edukacji publicznej,
9. kultury, w tym bibliotek gminnych i innych placówek upowszechniania kultury,
10. kultury fizycznej i turystyki, w terenów rekreacyjnych i urządzeń sportowych,
11. targowisk i hal targowych,
12. zieleni gminnej i zadrzewień,
13. cmentarzy gminnych,
14. porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli oraz ochrony przeciwpożarowej i przeciwpowodziowej, w tym wyposażenia i utrzymania gminnego magazynu przeciwpowodziowego,
15. utrzymania gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej oraz obiektów administracyjnych,
16. polityki prorodzinnej, w tym zapewnienia kobietom w ciąży opieki socjalnej, medycznej i  prawnej,
17. wspierania i upowszechniania idei samorządowej,
18. promocji gminy,
19. współpracy z organizacjami pozarządowymi,
20. współpracy ze społecznościami lokalnymi i regionalnymi innych państw.

   Ustawy mogą nakładać na gminę obowiązek wykonywania zadań zleconych z zakresu administracji rządowej, a także z zakresu organizacji przygotowań i przeprowadzana wyborów powszechnych oraz referendów. Zadania z zakresu administracji rządowej gmina może wykonywać również na podstawie porozumienia z organami tej administracji. Gmina może wykonywać zadania z zakresu właściwości powiatu oraz zadania z zakresu właściwości województwa na podstawie porozumień z tymi jednostkami samorządu terytorialnego. Zadania publiczne mogą być również realizowane w drodze współdziałania samorządu terytorialnego. Gminy, związki międzygminne oraz stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego mogą sobie wzajemnie bądź innym jednostkom samorządu terytorialnego udzielać pomocy, w tym pomocy finansowej.